In juni werd door het CPB een krimp van het bbp voorzien van 6,4 procent dit jaar, terwijl het CPB nu uitgaat van een krimp van 5,1 procent. Volgens de nieuwe prognoses doen alle bestedingscategorieën het dit jaar minder slecht dan eerder voorzien. De keerzijde daarvan is dat het herstel in 2021 ook iets zwakker is dan eerder voorzien. Dat geldt echter niet voor de investeringen. Volgens de nieuwe basisraming zouden die in 2021 met 4,4 procent kunnen groeien, terwijl in juni nog uitgegaan werd van een groei van slechts 3,2 procent.
Vanwege de grote onzekerheid over de ontwikkeling van het coronavirus heeft het CPB naast de basisraming ook een alternatief scenario uitgewerkt, waarin rekening wordt gehouden met een tweede besmettingsgolf in het najaar en aangescherpte beperkende maatregelen. In dat scenario zou het bbp ook in 2021 krimpen en de werkloosheid oplopen tot 10 procent.
Herstel producentenvertrouwen
Na een keldering van het ondernemersvertrouwen in het tweede kwartaal laat het voor alle sectoren herstel zien aan het begin van het derde kwartaal, al blijft het vertrouwen negatief. “Uitzondering hierop is het vertrouwen van de hout- en bouwmaterialenindustrie”, zegt Michel van Eekert, directeur Buildsight. “Dat was in juli met 5,5 al positief en in augustus steeg het verder door naar 10,1.”
Een positieve aanwijzing is ook het herstel van de Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie (Nevi PMI: Purchasing Managers’ Index), die in augustus voor het eerst sinds februari weer wees op een groei van de industriële productie. De nieuwe orders herstellen zich, waarbij de exportorders de grootste stijging in bijna twee jaar laten zien. De versoepeling van de lockdowns in verschillende Europese landen en de opgaande lijn van de Duitse industrie zorgen ervoor dat de Nederlandse inkoopmanagers voorzichtig positief zijn over de bedrijfsactiviteit in de komende maanden.
Prognose woningnieuwbouw
De vergunningverlening voor woningbouw is in de eerste helft van het jaar toegenomen. “Voor het eerst in negen maanden is het jaartotaal van het aantal vergunde nieuw te bouwen woningen hierdoor in juni weer boven de 60.000 uitgekomen”, zegt Van Eekert. “Dit is onder andere te danken aan de stikstofruimte die is gecreëerd met de verlaging van de maximumsnelheid op snelwegen. Bovendien is het aantal gereedgekomen woningen tegen de verwachtingen in nog niet gedaald. Hierdoor lijkt de woningbouwproductie dit jaar hoger uit te kunnen komen dan eerder gedacht.”
Desondanks blijft er nog sprake van een krimp van ongeveer 4,5 procent. Deze daling voltrekt zich
vooral in het westen van het land. Volgend jaar is de verdere krimp van circa 3 procent in het hele land zichtbaar. Door het hoge woningtekort en de toegenomen politieke aandacht voor de woningbouw zal de woningbouwproductie in 2022 een herstel van circa 3 procent kunnen vertonen.
Prognose utiliteitsnieuwbouw
Ook over de nieuwbouw van bedrijfsruimte is Buildsight nu minder negatief dan in juni. De productie van hallen en loodsen met kantoor zou dit jaar zelfs nog iets kunnen toenemen. Bovendien lijkt de verwachte krimp de komende jaren mee te vallen, omdat bijvoorbeeld webwinkels sinds corona harder groeien dan eerder voorzien en men nu de risico’s van kleine voorraden heeft leren kennen.
Voor dit jaar wordt een gematigde groei van de kantorenmarkt voorzien. De goedgevulde kantorenpijplijn leidt volgend jaar zelfs tot een versnelling van de groei, waarna die zich in 2022 gematigd voortzet. Na corona zal de kantoorbehoefte zijn veranderd. “Uiteindelijk zal er per saldo waarschijnlijk niet meer kantoorruimte nodig zijn per kantoormedewerker, maar ook niet vele malen minder”, voorspelt Van Eekert.
De productie in de agrarische sector is in het tweede kwartaal van dit jaar gestagneerd. De vergunningverlening voor de bouw van nieuwe schuren en stallen is blijven krimpen. Dit leidt tot een verdere daling van de nieuwbouwproductie van schuren en stallen.
De vergunningverlening voor nieuwbouw binnen de zorgsector staat onder druk. Daarom zal deze vanaf volgend jaar weer krimpen. Voor dit jaar mag nog wel gerekend worden op enig herstel van de zorgbouw. De scholenbouw kent iets betere vooruitzichten en ontwikkelt zich de komende jaren min of meer stabiel. Van Eekert: “Wellicht zal de discussie over de risico’s op de verspreiding van het corona-virus door slechte ventilatie van schoolgebouwen in sommige gevallen leiden tot een versnelling van nieuwbouwplannen. Daarvoor zien we op dit moment echter nog geen concrete aanwijzingen.”