Hout, veel hout en glas, veel glas. Dat zijn de opvallende uiterlijke kenmerken van het nieuwe onderwijsgebouw van het Nova College in Haarlem. In het door Paul de Ruiter Architects uit Amsterdam ontworpen gebouw zijn de voorheen door Haarlem verspreide opleidingen Zorg & Welzijn van het Regionaal Opleidingen Centrum samengevoegd. Hier worden de toekomstige dokters-, tandarts-, apothekersassistenten opgeleid, samen met onder andere verpleegkundigen en sociaal werkers. Het ruimtelijk programma van eisen is mede opgesteld op basis van feedback van vertegenwoordigers van de diverse zorgopleidingen. Zo werden onder andere alle praktijklokalen qua ontwerp, indeling, techniek en meubilair – zoals een apothekerskast of een dokterspraktijkbalie in de praktijklokalen – volledig afgestemd op de individuele behoeften van de specifieke opleiding.
Groen terrein voor Nova College
Het vier verdiepingen tellende nieuwe gebouw – Care genoemd – is schuin tegenover het bestaande hoofdgebouw van het Nova College geplaatst. Recht er tegenover staat een rond paviljoenachtig gebouw, ook met veel hout en heel veel glas rondom. Dit is wat vroeger een schoolkantine werd genoemd. Tegenwoordig heeft het meer weg van een Grand Café, inclusief bar en een heuse paviljoennaam: De Mug.
In het ontwerp heeft Paul de Ruiter Architects verschillende functies achter de bestaande bebouwing samen laten komen. “We hebben de verkeersstromen van de voetgangersstroom gescheiden door de fietsenstalling en de parkeerplekken aan de rand van het terrein te plaatsen. Hierdoor ontstaat een overzichtelijk groen terrein dat veilig is voor voetgangers. De inpassing van een landschappelijke heuvel aan de rand van het gebied geeft de campus een intieme uitstraling en brengt de auto’s buiten zicht. Door kleinschalige gebouwen toe te voegen, Care en paviljoen De Mug, wordt de campus toegankelijk en overzichtelijk”, legt Paul de Ruiter uit.
Het onderwijsgebouw staat in directe verbinding met de openbare ruimte. Architect De Ruiter: “Hierdoor worden de studenten uitgenodigd om naar binnen te komen en op de campus te blijven. De connectie met de campus ontstaat met behulp van de extreem transparante, glazen gevel. Verticale houten lamellen zorgen voor een vriendelijke, warme uitstraling en beschermen het glas tegen opwarming en direct zonlicht. Daarnaast hebben we op de campus themapleinen ontworpen, waardoor levendigheid ontstaat. Zo zorgen een cultuur-, een sport en een stadslandbouwplein ervoor dat studenten geactiveerd worden en zich betrokken voelen bij de school. Tegelijkertijd haalt het studenten naar buiten toe, het groene campusterrein op.”
Scheiding
Bij binnenkomst in het nieuwe studiegebouw ervaren de studenten direct een heldere scheiding tussen theorie en praktijk, stelt De Ruiter. “Door de ruimtelijke architectuur oogt het gebouw groot, maar de overzichtelijke indeling zorgt ervoor dat je snel je weg weet te vinden. In de transparante gevel bevinden zich diverse praktijklokalen. Hierdoor wordt de interactie met de campus gestimuleerd. Op de eerste, tweede en derde verdieping grenzend aan de gevel liggen de praktijk- en theorielokalen, die door trappen en leerpleinen met het hart van het gebouw worden verbonden. In dit centrale atrium, dat de verschillende verdiepingen en studiepleinen met elkaar verbindt, hebben de studenten de ruimte om elkaar te ontmoeten en samen te werken.”
Om studenten zich thuis te laten voelen is volgens de architect niet alleen de uitstraling van het onderwijsgebouw van belang. “Een aangenaam binnenklimaat speelt een even grote rol”, legt hij uit. “We hebben daarom overal natuurlijke, Cradle-2-Cradle-materialen toegepast. Het triple glazing atriumdak is in staat om de warme zomerzon te weren om opwarming te voorkomen. De winterzon wordt juist toegelaten om in de winter het gebouw natuurlijk mee te verwarmen. En met behulp van hybride klimaateilanden creëren we een uitstekende interne luchtkwaliteit. En de ramen kunnen open!”
Basis
De hybride klimaateilanden zijn van Inteco-klimaatplafonds uit Boxtel. De montage kwam voor rekening van Van Galen Projecten uit Rotterdam. “We hebben niet alleen de montage gedaan,” zegt Sylvester Winkelhof direct, “we hebben het totale ontwerp gemaakt van de installaties die in de nieuwe gebouwen van het Nova College zijn aangelegd.” De projectleider van Van Galen Projecten begint met de uitleg over de basis. “Om voor een prettig binnenklimaat te zorgen, hebben wij als team verschillende technieken gebruikt. Dit begint allemaal bij een Warmte Koude Opslag (WKO)-installatie. De warmte of koude wordt in de grond opgeslagen, om die indien nodig te gebruiken voor verwarming of koeling van het gebouw. In het basisontwerp voor de installatie was ervoor gekozen om het gebouw deels te verwarmen met een gasgestookte cv-installatie. De WKO-installatie was wel voorzien, maar die bestond uit een gesloten systeem op basis van lussen onder de grond. Hiervoor bleken de oppervlaktes veel te groot. Het vermogen en de installatieprincipes kwamen niet overeen. Wij hebben een broninstallatie als principe gekozen, dus een open WKO-installatie met een warmte- en koudebron. Hierin ging Nova College mee, dus zijn er diep in de grond bronnen geboord.”
Koper
Terug naar de hybride klimaateilanden. Deze zijn opgebouwd uit meerdere geperforeerde stalen panelen waarin watervoerende registers, ofwel klimaatelementen, zijn aangebracht. Als er warm water doorheen stroomt dan fungeert het plafond als een radiator en wordt er verwarmd. Als er gekoeld water doorheen stroomt dan neemt het koude plafondoppervlak de warmte uit de ruimte op en wordt er op een zeer aangename wijze gekoeld. “Voor de warmteoverdracht tussen het water en het plafondpaneel hebben we het MecuRo-systeem van Inteco toegepast”, vertelt Winkelhof. Hij legt het systeem uit: “Het MecuRo-systeem bestaat uit een combinatie van de koperen buisregisters en in de panelen verlijmde aluminium warmtegeleidingsprofielen. Bij dit systeem wordt een meandervormig element uit een koperen buis gevormd. De buismeander wordt met de rechte einden geklemd in aluminium warmtegeleidingsprofielen. De hart op hart afstand van de warmtegeleidingsprofielen wordt projectmatig bepaald aan de hand van de paneelbreedte, de benodigde capaciteiten en vereiste akoestische prestaties. De klimaatelementen worden in de metalen panelen verlijmd door middel van een elastische en thermisch goed geleidende dubbelzijdig klevende zwarte tape. De combinatie van koperen buis, aluminium warmtegeleidingsprofielen en hoogwaardige lijmverbinding zorgt voor een uitstekende warmteoverdracht en hogere capaciteiten ten opzichte van systemen met kunststof buisregisters. Met dit systeem heb je slechts een minimale ventilatie nodig.”
Interieur
Het interieur is ontworpen door Paul de Ruiter Architects in samenwerking met Firm Architects. Paul de Ruiter Architects tekende voor het ontwerp van het vaste meubilair en het volledig interieur van de praktijklokalen en de theorielokalen en Firm Architects was verantwoordelijk voor onder andere de studiepleinen, de balkons, het atrium en De Mug. De studiepleinen, theorie- en praktijklokalen zijn afgestemd op de specifieke behoeften van iedere opleiding. Zo beschikt het gebouw over een compleet nagebouwde dokters- en tandartspraktijk, en diverse verpleegafdelingen waarin echte zorgsituaties kunnen worden nagebootst. Ook het praktijklokaal voor apothekersassistent is opgebouwd als een levensechte apotheek met een speciaal voor de opleiding ontworpen apothekersbalie inclusief op maat gemaakte apothekerskast en een laboratoriumruimte waar studenten leren om medicijnen te maken. Elk studieplein heeft een eigen identiteit en zijn eigen functie. Per studieplein zijn speciaal meubels ontworpen. Het studieplein ‘Het Lagerhuis’ heeft bijvoorbeeld maatwerkbanken die in een opstelling tegenover elkaar zijn geplaatst. Het meubilair is voor een deel gemaakt door Frits de Jong Interieurbouw en Timmerwerken uit Wormerveer. “Wij hebben de maatwerkbanken gemaakt van eikenfineer, net als de zitjes in het atrium,” vertelt directeur Frits de Jong. De eisen op het gebied van het interieur waren vooral op het akoestisch vlak. “O ja, en de zwarte panelen moesten vingerproof worden, je mocht er dus geen vingerafdrukken op kunnen zien. Hiervoor hebben we Egger perfectSense Mat zwart gebruikt. We hebben ook geïntegreerde kasten in dezelfde kleur gemonteerd. In de hoeken hebben we met behulp van aluminium strips een hoekbescherming aangebracht. In De Mug hebben we de geluidsabsorptie met behulp van Novawall-producten met 85 procent verhoogd. Zo hebben we bijvoorbeeld aan de bovenkant van de deuren akoestische stof bevestigd. Dit hebben we ook bij de in- en uitblaasroosters aangebracht.”
Straling
De montage van de wanden was in handen van B & O Projectafbouw uit Broek op Langedijk. Met name voor de wanden in de praktijkruimte van de opleiding tot tandartsassistente golden speciale eisen, aldus projectleider Richard Huybers. “In deze praktijkruimte zijn stralingswerende wanden geplaatst. Dit om de röntgenstraling bij het maken van foto’s tegen te gaan. Deze wanden zijn als volgt opgebouwd: een Metal-Stud frame met op de bovenregel, de onderregel en de stijlen een zelfklevende loodstrook, een glaswol isolatieplaat met een dikte van 60 mm, een gipsplaat inclusief loodlaag. Aan de binnenkant van de ruimte hebben we hiervan twee lagen aangebracht.”
Voor de wanden en de plafonds waren strenge akoestische eisen opgesteld. Het bedrijf uit Broek op Langedijk heeft om aan deze eisen te voldoen wanden met een dikte van 100 mm tot 205 mm gemonteerd. “Deze halen een (DnT,A ) waarde van 39 dB tot 60 dB. Boven de centrale trap en de aangrenzende galerijen hebben we fraaie naadloze akoestische plafonds aangebracht, het Armstrong Eleganza systeem met een fijne structuur. Dit heeft als absorptiecoëfficiënt
w 0.95, het absorbeert dus 95 procent van het geluid ten opzichte van het stukwerk dat 5 procent absorbeert. De plafonds zijn uitgevoerd in twee kleuren; wit boven de galerijen en zwart bij de trapopgang.”