Kneuterdijk 8 heeft een rijke historie die terug gaat tot in de zestiende eeuw. Toen woonde er verschillende prominente personen, zoals Gerard Bicker van Swieten, Johanna de Witt, Mattheus Hoeufft en later ook Gijsbert Karel van Hogendorp. Op 18 november 1813 werden hier de leden en ministers van de Oude Regering met spoed bijeengeroepen om een tijdelijke regering te vormen totdat de prins van Oranje uit Engeland terugkeerde. In 1923 werd het huis vervangen door een bankgebouw dat door architect Ir. H.F. Mertens werd ontworpen voor de Rotterdamsche Bankvereeniging. Dit zustergebouw van de ABN Amro aan de Blaak in Rotterdam kenmerkt zich door haar eclectische, travertin gevel en rijke en uitbundige beeldhouwwerken van Hildo Krop. In de jaren negentig van de vorige eeuw is het pand ingrijpend verbouwd: de gehele achterbouw is daarbij verwijderd en achter de gespaarde voorgevel is een rationeel, atriumgecentreerd kantoorblok gebouwd.
Transformatie van een statig bankgebouw
Eentien Architecten uit Rotterdam kreeg de opgave om de transformatie van een statig en streng bankgebouw naar een gastvrij en luxe hotel te ontwerpen. Architect Jorrit Spoelstra van Eentien Architecten: “Het concept was om vanaf de voorgevel, met een sequentie van ruimtes en sferen, een fysieke verbinding te leggen met het Noordeinde. Enerzijds om ‘traffic’ te genereren, maar zeker ook om de informelere tuinkant van het gebouw toegankelijk te maken voor een groter publiek dan alleen de hotelgasten.”
De imposante en statige voorgevel van travertin heeft minimale ingrepen gehad, vertelt Spoelstra. “Ten eerste de bescheiden luifel, die van binnenuit, zonder het travertin te raken, naar buiten steekt. Hiervoor hebben we een nieuwe constructie ontworpen, een stalen H waarover de luifel uitkraagt. Om via de monumentale voorgevel een groot hotel te kunnen expediëren, klapt een deel van het natuursteen bij wijze van deur open. Op die manier zijn in gesloten situatie geen ingrepen zichtbaar.”
Gebouwencontour van voormalige bankgebouw
Het is het architectenbureau gelukt om binnen de bestaande gebouwencontour van het voormalige bankgebouw een maximaal aantal viersterrenkamers te realiseren. Spoelstra legt uit welke ingrepen daarvoor nodig waren. “Onder andere is het dak van de begane grond op diverse plaatsen weggezaagd om patio’s te creëren. Deze geven niet alleen een aantal bijzondere patiokamers daglicht, maar ook de kantoren en het restaurant profiteren enorm van deze ingreep. Daarnaast hebben we, door op de bovenste twee verdiepingen de achterbouw naar buiten te schuiven, extra kamers gecreëerd. Het nieuwe ontwerp aan de achterzijde verhoudt zich op een aanvullende, maar ingetogen manier tot het bestaande. Speels zijn de erkers die op het atrium uitkomen. Daar kunnen gasten in de vensterbank zitten en genieten van het uitzicht op de kunstige vlinders aan de wand.”
Strenge eisen
De eisen op het gebied van akoestiek en brandwerendheid waren erg streng, aldus Spoelstra. “We konden niet de Nederlandse standaarden aanhouden, want de opdrachtgever was een internationale groep die heel wat strengere eisen stelde. Daarnaast hadden we te maken met een bestaand gebouw. We moesten dus de bestaande prestaties in kaart brengen en de nieuwe prestaties berekenen. Dat was een erg tijdrovend project.”
De eerste contacten met Knauf dateerden uit 2018, vertelt projectadviseur Jacco van ’t Hof. “Het projectbureau zat toen nog in de oude directievergaderruimte van de bank, meen ik me te herinneren. Voor hotels stond in Nederland niet zo veel op papier qua eisen. De brandweer keek met name streng naar het atrium. We hebben een eerste voorstel opgesteld voor ontwikkelaar UBM en Eentien Architecten. Dat ging vooral uit van wanden waarvan de dikte beperkt was, omdat ze ruimtebesparend moesten werken. Daarnaast was een aantal wanden hoger dan de standaard en moesten we op de zesde verdieping, waar de extra kamers waren gecreëerd, hoogteverschillen overbruggen.”
Veel meer types
In het begin van het project werd uitgegaan van zo’n achttien tot twintig wandtypes. “Dat zijn er in de praktijk heel wat meer geworden”, vertelt Van ’t Hof, terwijl hij het lijvige projectadviesboek laat zien waarin ze allemaal zijn opgenomen. “De scheidingswanden tussen de kamers en de gangen hebben een dubbel skeletopbouw gekregen met een dubbele beplating. De badkamers zijn voorzien van dubbel H2-plaat, de toiletten van Diamond Board-beplating en de rest is voorzien van de standaard A-plaat. In de keuken en voor de schachtwanden ter plaatse van de aansluiting met de badkamers hebben we Aquapanel met enkele skeletopbouw voorgeschreven. Er lag een uitdaging in het atrium op akoestisch gebied. Dat hebben we opgelost door Knauf Cleaneo Linear, een geperforeerde plaat met caps, voor te stellen. Hier zijn heel kunstig vlinders op geschilderd. Ook de cassettes in het atrium, waar de erkers aan bevestigd zijn, zijn van Knauf. Opdrachtgever UBM wilde per se alle producten bij één fabrikant betrekken. Daarom hebben we alles – circa 17.000 m2 wanden en 6000 m2 vaste gipsplafonds – onder KnaufZeker geleverd.”
Mijnschacht
De afbouw van het nieuwe hotel was in handen van Technoproject uit Hoofddorp. Gevraagd naar wat hem direct is bijgebleven over het project, zegt projectleider Arthur Maat: “Het was donker werken in het atrium. Alles was helemaal voorzien van steigerwerk, waardoor er nauwelijks daglicht kon doordringen. Het leek wel een mijnschacht en dat acht maanden lang. Toen de steigers werden weggehaald, zagen we pas echt goed wat we hadden gedaan. Het was best spannend, want het uitgelijnd krijgen van de atriumwanden met de erkers van de hotelkamers was best wel een dingetje”, lacht Maat.
Logistiek stond het afbouwbedrijf ook voor een uitdaging. “We moesten improviseren om de enorme hoeveelheden gips op de bouwplaats te krijgen. Per etage was dat per drie dagen één vrachtwagen gips en blik. We verwerkten zo’n zestig pallets gips per week. In Den Haag mag je niet met een kraan bouwmaterialen over woningen heen hijsen, daarom moest het met behulp van een kraan via de voorgevel van het pand gebeuren. Dat ging eigenlijk best goed, want door corona was het heel rustig op straat. Bovendien werd er aan de tramrails voor het hotel gewerkt, waardoor we niet werden gehinderd door het verkeer. Maar daarna moest het materiaal nog naar achteren en naar boven worden getransporteerd.”
Koepel
Eenmaal door de deuren in de bijna paleisachtige voorgevel van VOCO The Hague wordt het oog bijna automatisch naar boven getrokken. “In het oorspronkelijke ontwerp uit 1923 zat hier ook een koepel”, legt architect Spoelstra uit. “Wij hebben er aan soort abstracte vertaling van gemaakt en deze vorm bedacht. Het past precies in de beleving die wij wilden creëren als je via de voorgevel de lobby binnenkomt, via het atrium en het restaurant naar achteren loopt en via het terras en de smalle doorgang naar het chique Noordeinde loopt.”
Het plafond bij de entree was voor Technoproject een flinke uitdaging. Maat: “We moesten vier tot vijf lagen in een ovaal aanbrengen over de prefab basis die we hadden gemaakt. Dat was behoorlijk secuur werken, maar het resultaat is er ook naar, als ik onbescheiden mag zijn.”
Het afbouwbedrijf uit Hoofddorp moest vaak in het werk improviseren, vertelt Maat. “Vastgoedontwikkelaar UBM fungeerde ook als hoofdaannemer en had de aanbesteding helemaal uit elkaar getrokken. Gevolg was dat wij terwijl we aan het werk waren erg veel updates qua tekenwerk kregen. Ik geloof dat we 67 updates van alle tekeningen in totaal hebben gekregen. En er stond niet altijd bij wat de wijzigingen waren. We gingen de ene dag weer terug naar kantoor om de grote tekeningen aan de passen, zodat we de volgende dag weer aan het werk konden. Alleen al in het restaurantgedeelte werden zes verschillende wijzigingen aangebracht. Het gevolg was dat de plafondaansluiting met de achtergevel niet paste. De hoogtewijzigingen waren wel in de interieurtekeningen aangepast, maar die waren niet doorgekomen bij het installatiebedrijf.”
Projectleider Maat heeft een jaar lang vrijwel continu in het hotel rondgelopen. “Ik ken bij wijze van spreken elk luikje – het zijn er in de praktijk meer dan het dubbele aantal geworden, 870 in totaal – elk schroefje en ik heb in totaal zo’n 4500 verdiepingen gelopen, op het einde bijna vijftig per dag, goed voor de conditie. Qua afbouw waren de hotelkamers niet zo moeilijk, het gaat meer om het totaalplaatje. We hebben gemiddeld met zestien monteurs per dag gewerkt, op drukke dagen waren het er ongeveer 35. De entree en het atrium zijn echt prachtig geworden. En als je bedenkt dat wat wij in feite als parkeerplaats gebruikten, nu een prachtig restaurant is. Mooi toch?”, stelt hij als retorische vraag.
Bouwpartners
Opdrachtgever: UBM Kneuterdijk, Den Haag
Architect: Eentien Architecten, Rotterdam
Aannemer: UBM Kneuterdijk, Den Haag
Fabrikant wanden en plafonds: Knauf, Utrecht
Montage wanden en plafonds: Technoproject, Hoofddorp,
Dit artikel is gepubliceerd in Plafondenwand.info 3-4-2021. Nog geen abonnee? Klik hier!